RESPECT Index w nowej odsłonie - artykuł edukacyjny

Dodano: 25.10.2013

W ostatnich dniach warszawski indeks spółek odpowiedzialnych społecznie RESPECT, osiąga kolejne historyczne maksima. Giełda jednak nie spoczywa na laurach. W ostatnim czasie zmianie uległy zasady i częstotliwość kwalifikacji spółek do tego indeksu, a obecnie rozpoczął się ostatni etap VII już edycji tego projektu.
Indeksy spółek odpowiedzialnych skupiają elitarne grono podmiotów wyróżniających się działaniem według najlepszych standardów zarządzania w zakresie ładu korporacyjnego i informacyjnego, relacji z inwestorami, a także mogących poszczycić się przykładaniem najwyższej wagi do stosowania dobrych praktyk sfery obszarów czynników środowiskowych, społecznych i ekonomicznych (tzw. czynniki ESG).
Pionierskim projektem indeksu spółek odpowiedzialnych był Dow Jones Sustainability Index (DJSI) ustanowiony we wrześniu 1999 r. przez Dow Jones – giełdę amerykańską. W kolejnych latach podobne indeksy pojawiły się na parkietach w Londynie, Johannesburgu czy Sao Paolo.
19 listopada 2009 r. warszawska giełda rozpoczęła publikacjęindeksu RESPECT. Portfel indeksu obejmował wówczas akcje m.in. Apator, Bank Handlowy, Grupa Lotos, PKN Orlen czy Grupa Żywiec. U podwalin powstania tego wskaźnika, leżała idea stworzenia obiektywnego punktu odniesienia dla spółek podejmujących aktywne działania w sferze ESG, a także potrzeba wypracowania realnej referencji dla inwestorów kierujących się takimi właśnie kryteriami w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych. Stąd, wszystkie spółki, które znalazły się w indeksie musiały spełniać wyśrubowane kryteria zarówno w obszarze ładu korporacyjnego, jak również w kluczowych obszarach składających się na odpowiedzialne podejście do prowadzenia biznesu.
Przez te cztery lata RESPECT Index ewoluował. Dzisiaj, u progu już siódmej edycji, stoi przed kolejną zmianą, która może zainicjować proces rewolucyjnych przemian w podejściu do zagadnienia odpowiedzialnego biznesu, jako czynnika uwzględnianego przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na polskim rynku.
O ile pierwsza edycja projektu RESPECT skierowana była do wszystkich spółek krajowych i wiązała się jedynie z wypełnieniem kompleksowego kwestionariusza, o tyle kolejne 5 edycji przebiegało w zdecydowanie przebudowanej formule. Po pierwsze, uczestnikami indeksu mogły zostać tylko spółki największe i najbardziej płynne, a za takie Giełda uważała spółki z indeksów WIG20, mWIG40 i sWIG80. Po drugie, przyjęte podejście do badania odciążało spółki, gdyż część analiz realizowana była przez Giełdę (w zakresie wypełniania przez spółki obowiązków informacyjnych i przestrzegania dobrych praktyk) oraz Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych (sposób komunikacji z interesariuszami). Jedynie ostatni etap procesu weryfikacji wiązał się z potrzebą bezpośredniego zaangażowania spółek, które zobligowane były do udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące kluczowych zagadnień z zakresu odpowiedzialnego biznesu. Zmianie uległy ponadto zasady publikacji indeksu RESPECT: w miejsce dotychczas publikowanych trzech wartości w ciągu dnia, Giełda zaczęła podawać informacje o indeksie, co minutę począwszy od momentu rozpoczęcia do zakończenia sesji. Natomiast aktualizacja listy uczestników indeksu miała miejsce dwa razy w roku.
Pomimo ograniczenia potencjalnej liczby uczestników jedynie do wybranych spółek oraz podniesienia kryteriów kwalifikacji do indeksu, w drugiej jego edycji w składzie RESPECT Index znalazło się ponownie 16 spółek, przy czym 5 spośród nich stanowiły spółki nowe. W kolejnych edycjach liczba uczestników projektu sukcesywnie rosła, osiągając swoją emfazę w czwartej edycji, kiedy to indeks obejmował 23 spółki. Obecnie, po przeprowadzeniu szóstej edycji badania, w indeksie znajduje się 20 spółek notowanych na GPW. W sumie przez RESPECT Index przewinęło się ponad 30 różnych podmiotów. Grupę tę charakteryzuje zarówno znaczne zróżnicowanie branżowe (reprezentowany jest w niej przemysł, usługi oraz finanse), własnościowe (zarówno spółki, których głównym akcjonariuszem jest podmiot zagraniczny, jak i spółki będące własnością osób fizycznych), a także pod względem lokalizacji głównej siedziby (spółki z największych ośrodków miejskich oraz małych miast i miejscowości). Kolejne odsłony projektu RESPECT przyczyniły się dodatkowo do upowszechnienia idei odpowiedzialnego biznesu nie tylko na polskim rynku kapitałowym (stanowiąc punkt odniesienia dla spółek notowanych na warszawskim parkiecie), ale również spotkały się w czasie z innymi działaniami ze sfery odpowiedzialnego biznesu podejmowanymi na rynku polskim, inicjowanymi zarówno przez sektor prywatny, jak i administrację publiczną.

Siódma edycja badania RESPECT, której trzeci etap właśnie się rozpoczął, stanowi kolejne otwarcie projektu. Jest jednocześnie wyzwaniem, przed którym staną pretendujące do indeksu spółki. Zmianie nie ulegną zasady obliczania samego indeksu RESPECT: nadal informacje o nim będą dostępne przez cały dzień od rozpoczęcia do zakończenia notowań. Ważną zmianą jest natomiast przyjęcie rozwiązania, zakładającego, że aktualizacja składu indeksu dokonuje się raz do roku.
Zasadnicze różnice odnaleźć możemy analizując podejście do III Etapu weryfikacji, za który odpowiada Partner projektu, firma Deloitte. Najistotniejsze z nich dotyczą pytań zawartych w ankiecie RESPECT, które przypisane zostały do trzech grup czynników: Environmental (czynniki środowiskowe), Social (czynniki społeczne) oraz Governance (czynniki ekonomiczne). Bez zmian pozostaje zasada, zgodnie z którą spółki, które chcą znaleźć się w składzie indeksu wypełniają ankietę, w której muszą zdobyć minimalną, wymaganą liczbę punktów. Obecnie jednak minimalny poziom punktacji zdefiniowany został zarówno w ujęciu ogólnym, jak i z osobna dla każdej z trzech grup czynników podlegających weryfikacji w ramach tego etapu selekcji.
Istotną zmianą jest ponadto określenie wymagań indeksu w taki sposób, aby uwzględnić również specyfikę branżową spółek. Ankieta zawiera pytania dedykowane wszystkim spółkom bądź jedynie spółkom prowadzącym określony rodzaj działalności, zgodnie z podziałem prowadzonym przez Giełdę (przyjęto podział na trzy działy; przemysł, finanse i usługi).
Niezmiennie w proces selekcji spółek aplikujących do indeksu zaangażowana jest firma Deloitte. W ramach przeprowadzanego audytu, Deloitte weryfikuje prawdziwość informacji wynikających z wypełnionych ankiet tak, aby zapewnić włączenie w skład RESPECT Index jedynie podmiotów o wymaganym poziomie dojrzałości rozwiązań przyjętych w sferze czynników ESG.
Często pojawiają się pytania: Czy warto przyjmować odpowiedzialne podejście do prowadzenia biznesu? Czy zauważają je inwestorzy? Co daje wejście do RESPECT Index?   Z pewnością godnym zauważenia jest fakt, że wartość indeksu RESPECT licząc od pierwszej publikacji do sierpnia br. wzrosła o ponad 65%. W tym czasie indeks WIG, mierzący koniunkturę na całym rynku zyskał 33%. Nie mniej ważne jest jednak postrzeganie uczestników RESPECT Index przez zewnętrznych obserwatorów i same spółki. To właśnie w ich ocenie, znalezienie się w tej grupie umacnia reputację podmiotu działającego w sposób odpowiedzialny. Ponadto, zakwalifikowana spółka zyskuje w oczach inwestorów zagranicznych i krajowych, ponieważ wspiera swoje starania skierowane na obniżanie postrzeganego przez kontrahentów poziomu ryzyka związanego z faktem współpracy ze spółką, a także przystępuje do grona spółek giełdowych aspirujących do roli liderów odpowiedzialnego biznesu w Polsce.
Wydaje się być zatem kwestią czasu kiedy RESPECT Index stanie się jednym z ważniejszych mechanizmów napędowych warszawskiego parkietu.

Jacek Kuchenbeker, Deloitte
Tomasz Wiśniewski, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.